مرحوم آقای کرمانی رفع الله شأنه در جلد سوم کتاب ارشادالعوام در اثبات امامت حضرت امیرالمؤمنین علیه‌السلام از آیات قرآن می‌فرمایند:
«…و غیر از این آیهها بسیار است که صریح است بر مطلب ولکن اینجا جای آن نیست. و ما یک فایده به‌خصوص در این باب نوشتهایم و از قرآن از آیههای بسیار بیرون آوردهایم به طور ظاهر بدون تأویل. پس از قرآن آشکار شد که امیر بر حق است و هر کس با او باشد با حق است و راه راه خداست.»
این بزرگوار بعضی مطالب علمی و حِکمی را با نامِ «فائده» یادداشت فرموده‌اند. این فائده‌ها که به زبان عربی است، گاهی به صورت جداگانه و گاهی تحت عنوان رساله بحمدالله در دست است. در کتاب فهرست کتب مشایخ عظام آمده است که ایشان ٢٢ فائده مرقوم کرده‌اند (فهرست…، ج١، ص١٠٢) اما به فائده‌ای در اثبات امامت اشاره نشده است.
فائده‌ها و رساله‌هایی با عنوان «الفوائد» که در مجموعه مکارم‌الابرار منتشر شده، بدین ترتیب است:
فوائد فی الحکمة (مکارم‌الابرار، عربی، ج۴)
الفوائد السبع (همان)
فائدة فی بقاء النفس (همان)
فائدة فی عالم الذر (همان)
فائدة جلیلة فی النفس و توحد العالی بالنسبة الی الدانی (همان)
فائدة فی الوجودات الثلاثة (همان)
فائدة جلیلة فی الوجود الوصفی و الذاتی (همان)
فائدة فی اعجاز القرآن (همان، ج١۴)
فوائد فی تصحیح الاخبار (همان، ج١٩)
رسالة الفوائد (همان)
فائدة فی برهان تعمیر المربع (همان، ج٢٩)
فائدة فی اسرار خلقة آدم علیه‌السلام (همان، ج٣٢)
ازاین‌رو می‌توانیم بگوییم فائده‌ای که در مجلد سوم ارشادالعوام به آن اشاره شده فائده‌ای است منتشرنشده و چون در مکارم‌الابرار هم منعکس نشده، نویافته نیز هست.
با توجه به اینکه مرحوم آقای کرمانی به این «فائده» ارجاع داده‌اند، اهمیت این فائده دو چندان است: از جهتی رساله ایشان است و از جهتی نام‌بردن و ارجاع به آن.
خوشبختانه در ورق‌هایی مخطوط به خطِ عالم ربانی مرحوم حاج محمدکریم کرمانی نفعنا الله بعلومه، این فائده زیارت شد و برای اولین‌بار در این نوشتار آن را معرفی می‌کنیم.
این فائده که در اثبات امامت است با استدلال به محکمات قرآن، چنین آغاز می‌شود:
«بسم الله الرحمن الرحیم فائدة حسنة فی اثبات الامامة من محکمات الکتاب… .»
این بزرگوار با اشاره به آیه شریفه «قال انی جاعلک للناس اماماً قال و من ذریتی قال لاینال عهدی الظالمین» موضوع را آغاز کرده و استدلال‌های متعدی را با توجه به همین آیه شریفه بیان می‌فرمایند.
از جهتی بر لفظ «الظالمین» تأمل فرموده‌اند. سپس استدلالات را با عنوان «و وجهٌ آخَر…» و «بیانٌ آخر» جهات مختلف این آیه شریفه را برای اثبات امامت اهل‌بیت علیهم‌السلام بیان می‌فرمایند.
این فائده که در چهار صفحه تنظیم شده، ظاهراً ناتمام است و ترقیمه ندارد. شایان ذکر است مفصل‌ترین موضع که در آنجا با آیات قرآن امامت بلافصل امیرالمؤمنین و امامت سایر معصومین علیهم‌السلام را ثابت فرموده‌اند، نخستین فصل از مقصد دومِ جلد سوم کتاب مبارک الفطرة السلیمة است که چنین آغاز شده:
«و لنقدم هنا اثبات الامامة الخاصة من الكتاب المستطاب ليكون متصلاًبما قبله فی المقصد السابق لان ما ذكرنا هناک مقدمة ما نذكره هنا.»
می‌توانیم این‌گونه تعبیر آوریم که تکمیل این فائده، در دیگر آثار مرحوم آقای کرمانی اع است. به‌ویژه در کتاب مبارک سلطانیه و ارشادالعوام و الفطرة‌السلیمة جهات متعدد اثبات امامت ائمه علیهم‌السلام با توجه به آیات قرآن مطرح شده است.
اما به‌نظر می‌رسد در این فائده، تمرکز بر آیه ١٢۴ سوره بقره است و جهات متعدد همین آیه (با توجه به آیات دیگر و روایات معصومین) بیان شده و چون ظاهراً ناتمام است، به جوانب دیگر موضوع اشاره نشده است.
به هر روی با توجه به قرائن این فائده همان «فائده»ای است که در جلد سوم ارشاد به آن اشاره شده. امیدواریم در فرصتی مقتضی متن این فائده را به دوستداران این بزرگوار ارائه کنیم ان‌شاءالله. وَ الحَمد لِله اَوّلاً و آخِراً.
6 شعبان‌المعظم ١۴۴٢
پگاهِ 1400