رساله مختصری است از مرحوم آقای شریف طباطبائی مشهور به الصواب البالغ و الجواب الدامغ. در این رساله، این بزرگوار به چند پرسش مربوط به اعتقادات شیعه پاسخ فرموده‌اند. نخست درباره جایگاه امامت و پس‌از آن درباره تزویج دختر مؤمن به غیرمؤمن و سوم ازدواج ام‌کلثوم دختر امیرالمؤمنین علیه‌السلام. ایشان در جمادی‌الآخره ۱۲۹۳ قمری از نگارش این رساله فراغت جسته‌اند.
بحمدالله این رساله در دسترس بوده و سال‌ها قبل در الرسائل عربی مجلد چهارم چاپ شده. هم‌چنین در دوره دعائم‌الحکمة (مجموعه آثار مرحوم آقای شریف طباطبائی)، در مجلد دوم از بخش عربی منتشر شده است.
به‌تازگی نگارنده به سندی جالب‌توجه درباره این رساله دست یافت. در نسخه‌ای خطی و نفیس که مجموعه‌ای از آثار و تصنیفات مرحوم آقای شریف طباطبائی است، رساله الصواب البالغ… نیز نقل شده و در ابتداء رساله جمله‌ای توضیحی آمده که از لحاظ تاریخ مکتب حائز اهمیت است:
«عریضه از اهل سنت و جماعت به ایشان کردند و ایشان ادام الله بقاه جواب نوشته‌اند سؤال او را.»
این یادداشت کوتاه پیام‌هایی دارد. نخست نشان‌دهنده نفاست نسخه است که در زمان حیات مرحوم آقای شریف کتابت شده. مناسب است در فرصتی دیگر این مجموعه خطی را معرفی کنیم.
دیگر این‌که نکته‌ای تازه درباره حیات اجتماعی و دینی این بزرگوار دارد.
جامعهٔ همدانِ دورهٔ قاجار جامعه‌ای متکثر و متنوع بود و تابعان فکری مرحوم آقای شریف نیز در متن همین جامعه حضور داشتند و با افرادِ مختلفِ جامعهٔ آن دوره مراودات اجتماعی داشتند.
به‌مناسبت اشاره می‌کنیم میان دیانت و معاشرت و امور دنیوی فرق است. «مدارا» به امور دنیوی مربوط است. اگرنه رسول‌الله صلی الله علیه و آله و مؤمنانِ به‌حضرت «أشدّاءُ علی الکفّار» و «رُحَماءُ بینهم» هستند. انسان دچار معاشرت و مجالست با انواع مردم میشود و اگر بخواهد معاشر باشد، باید اهل مدارا و گذشت باشد.
بعضی پرسش‌هایی که بعداز جلسات درسی در محضر مرحوم آقای شریف طباطبائی مطرح شده، درباره معاشرت با یهود یا سنی‌ها است. یهودِ همدان طیف مشهوری در دوره قاجار بوده‌اند و همین سببِ پرسش‌های فقهی و اعتقادی می‌شده. بعضی اسناد تاریخی بیانگر این است که در یکی‌از مجالس مرحوم آقای شریف طباطبائی، شخصی (مشهور به ناظم‌الشریعه) حاضر شده بود که با این بزرگوار عداوت بی‌نهایت داشت! به‌تعبیر بعضی اسناد تاریخی، گاهی آخوندهای مخالف ایشان نیز در درس ایشان اعلی الله مقامه حاضر می‌شدند.
به‌هر روی، نگارش هر رساله‌ای حکایتی دارد. انگیزه یا انگیزه‌هایی سبب شده تا علماء دین آثار خود را بنگارند. اسناد تاریخی بعضی‌از این حکایت‌ها و انگیزه‌ها در دست است و بعضی به‌فراموشی سپرده شده.
برای انگیزه نگارش رساله الصواب البالغ… سندی برون‌متنی در دست نبود. اگرچه قرینه درون‌متنی وجود داشت و آن تعبیر «خلیفه ثانی» برای عمر بن خطاب لع در متن سؤال است که بیشتر سؤال‌برانگیز بود!
این سندِ نویافته قرینه‌ای برون‌متنی است و حکایتِ انگیزه نگارش یک رساله مختصر است. علاوه بر این، نشان جایگاه اجتماعی و دینی این عالم ربانی است. این‌که اهل سنت همدان نیز به مرحوم آقای شریف توجه داشته‌اند و حتی از ایشان سؤال کرده‌اند و این بزرگوار هم رساله‌ای مختصر در پاسخ نگاشته‌اند. اعلی الله مقامه و رفَع فی دار الخُلد اَعلامه.