اصطلاح «آخرالزمان» در متون ادیان آسمانی بهکار رفته است و امروزه این مفهوم در ساحتهای مختلف پربسامد است؛ در ساحت هنر، ادبیات، سیاست و… . از تعبیر «آخرالزمان» در متون اسلامی، چند برهه زمانی اراده شده است:
معنای اول: از زمان بعثت رسولخدا صلی الله علیه و آله تا قیامت، همه این دوران آخرالزمان است. چراکه شریعت حضرت، خاتِم شرایع است و دین دیگری نمیآید، این دوره دوره آخرالزمان نامیده میشود. روایاتی که مربوط به امتهای گذشته است و خدا به انبیاء گذشته خبر داد که در «آخرالزمان» محمدبنعبدالله خواهد آمد، ناظر به این معناست.
معنای دوم: از ابتداء غیبت کبری تا زمان ظهور. طبق این معنای آخرالزمان، هماینک در متن آخرالزمان بهسر میبریم.
معنای سوم: اواخر غیبتکبری تا ظهور و رجعت.
روایات بسیاری درباره آخرالزمان بهمعنای دوم (دوره غیبت امام عجل الله فرجه) بهکار رفته است. بشر در این دوران مرتکب گناهان و فسق و فجوری میشود که سابقه نداشته است. همچنین بعضی بلاها و گرفتاریها و بیماریها در این برهه آشکار میشود.
بیماری فراگیر (بیماری مسری) یکی از گرفتاریهای آخرالزمان است. در روایات از طاعون که نوعی بیماری مسری است، به «موت ابیض» تعبیر آورده شده.
بیماری مسری، نهفقط از بلایای شایع در آخرالزمان است که حتی از علائم ظهور امام عجل الله فرجه محسوب میشود.
در نگاشتههای عالم ربانی مرحوم حاج محمدکریم کرمانی اعلی الله مقامه نگاهِ آخرالزمانی به بیماری مسری دیده میشود. این نگاه، دو جهت دارد:
١.بیماری مسری از علائم ظهور است؛
٢.بیماری مسری، نتیجه شرارت خلق و زیادی گناهان در آخرالزمان است.
یکی از جُنگهای ایشان مسمی به «الروضة» است. در این جُنگ به آیات و روایات و بعضی اشعار و تجربیات اشاره فرمودهاند. در صفحه پایانی این جنگ مرقوم کردهاند:
و کذلک من العلامات الخاصة الموت الابیض و الاحمر الذی شاع فی العالم اما الموت الابیض فهو الطاعون و الوباء الشایع فی العالم منذ ثلثین سنة و اکثر و کأن الوباء لایرتفع عن البلاد و الموت الاحمر القتل و هو الذی شاع فی هذه السنین حتی انه ربما یقتل فی حرب واحد ثلثمائة الف نفس و ازید و قد جاء الخبر من ینکیدنیا ای الارضالجدیده انه قتل فی حرب خمسةعشر کرور نفس او ازید و هذان من العلامات المنصوصة لظهور الامام علیهالسلام و قد انتقت الدنیا و الحمدلله کثیرا عجل الله بروح و فرج انشاءالله.» (مکارم الابرار عربی ج١۵، ص۴١۴)
(از جمله علامات خاصه ظهور، مرگ سفید و مرگ سرخ است که در عالم شایع شده است. مرگ سفید، طاعون و وباء است که سیسال و بیشتر است که فراگیر شده و گویا وباء از شهرها دفع نمیشود. مرگ سرخ هم قتل است که در این سالها گسترش پیدا کرده بهگونهای که در یک جنگ، سیصد هزار نفس و بیشتر کشته میشوند. از فرنگ خبر آمده که در یک جنگ پانزده کُرور و بیشتر کشته میشوند (هر کرور پانصد هزار نفر) مرگ سفید و سرخ از علائم منصوصه برای ظهور امام علیهالسلام است و الحمدلله دنیا پاکسازی زیادی شده است. خداوند متعال به رَوح و گشایش تعجیل بفرماید انشاءالله.)
علماء شیعه رضوان الله علیهم همیشه به یاد امام زمان صلوات الله علیه و امر ظهور حضرت بودهاند و حوادث عالم را در راستای ظهور میدیدهاند. اینگونه بیانات «توقیت» نیست؛ بلکه امیدواری به درک ایام ظهور است.
استاد ما حفظهالله در کتاب «کاوشی در کیفیت غیبت امام عصر عجل الله فرجه» درباره مرگ سفید، این توضیح را مرقوم کردهاند:
«مرگ سرخ، کشتهشدنها و مرگ سفید، مردنهایی بر اثر وباء و طاعون و یا گازهای سمی شیمیایی و امثال اینها.» (چ جدید، ص٢۵۴)
امروزه بعضی مکاتب طب سنتی و اسلامی، داروهای شیمیایی را مصداق «مرگ سفید» معرفی میکنند.
جهت دیگر در نگاه آخرالزمانی به بیماری مسری این است که خداوند بیماری فراگیر را نتیجه گناهان و شرور در آخرالزمان قرار داده است.
عالم ربانی مرحوم حاج سید محمدکاظم رشتی اعلی الله مقامه بیماری مسری را در کنار قحطی و گرانی، از آثار زیادشدن گناهان برمیشمرند:
«و شیوع زنا، مستلزم قلت اعمار و وقوع وبا و قحطی و گرانی اسعار.»
(جواهرالحکم، ج١۴، ص٣۶٩)
مرحوم آقای کرمانی اعلی الله مقامه در کتاب دقایقالعلاج فصلی مستقل درباره وباء عنوان فرمودهاند و به این نگاه اشاره کردهاند:
«فصل فی الوباء المعروف فی هذه الاعصار و هو هیضة تحدث فی العامة من انظار فلکیة و حصول سمیة فی الماء او الهواء و لیس معنوناً فی کتب القدماء و کانه لمیکن شایعاً فی تلک الاعصار و قد ضرب الله العباد به فی هذه الاعصار لکثرة الاشرار نعوذ بالله من غضبه.» (مکارم الابرار عربی جلد ۲۵ صفحه ۲۴۲)
(در اين دوره اين بيمارى را همه مى شناسند كه قى و اسهالى است همه گير كه در اثر حركات اجرام آسمانى و وجود سميتى در آب و هوا پيدا مىشود. در كتابهاى قديمى نامى از آن نيست و شايد در آن دورهها شيوع نداشته و خداوند در اين روزگاران بهعلت زیاد شدن اشرار، بندگان خودش را بهآن مبتلا كرده و بايد بهخود او پناه ببريم.)
۱۱ ذوالحجة ۱۴۴۱